| 2007: België |
| Wanneer en Wie | 8 januari 2007
door Theo Heselmans
Verslag: Bert Gilles |
| Intro | Kijk, daar schuift een klimaatgordel!
Dat het klimaat hier ten lande de plaatselijke bewoner eerder koude rillingen, dan wel bespiegelingen van zondoorstoofde mediterrane visioenen bezorgt, hoeft geen betoog. Dat, in weerwil van de barre meteo, een schare, door ware doodsverachting gedreven bevlogenen zich toch tot de edele kunst van het druiventelen voelden geroepen, dwong zowel respect als een zekere dosis mededogen af.
Zowel dit respect als het mededogen hebben zo hun verklaring: respect omwille van de moed om in ondankbare omstandigheden en met weinig kans op succes toch het avontuur van de wijnmakerij te wagen, mededogen omdat het resultaat van al die inspanningen vaak de bevestiging was van de donkerste vermoedens in de vorm van dunne, zurige brouwsels zonder aromatisch potentieel, fruitsubstantie of finesse!
Naar het schijnt waren het de miswijnen van dit allooi, en niet het knellende celibaat, die aan de basis van de hedendaagse klerikale leegloop hebben gelegen…
Maar er gloort licht aan de horizon: samen met het afsmelten van de gletsjers, schuiven de klimaatgordels op naar het noorden en met name in warme jaren, zoals 2003 en 2005, komen wij aangenaam dicht bij de “wijngordel” te liggen: tegen 2030 heeft ons klimaat mediterrane trekjes. Daarnaast ontworstelt de wijnmakerij in onze streek zich meer en meer aan het goedbedoelde, door folkloristische trekjes gekenmerkte amateurisme om volop te gaan voor technische vooruitgang: kloning, snoeitechniek, selectie en moderne vinificatie leggen nu de grondslag voor appellations, die naam waardig.
Of er van deze verhoopte kwaliteitssprong sprake is in het glas, zal blijken uit deze strenge doch rechtvaardige proefronde!
 |
| Selectie | De selectie
 | Naam | Jaar | AOC | Type | Prijs | Producent |
| 1 | Meerdaal
Brut | 2005 |
België | Sprankelend Brut
Alc%: 12 | 13,67 | Meerdaal, Vliermaal
BelgianWines |
| 2a | Schorpion
Brut | 2005 |
België | Sprankelend Brut
Alc%: 12 | 14,85 | Scorpion, Vliermaal
BelgianWines |
| 2b | Schorpion
Brut Nature | 2005 |
België | Sprankelend Brut
Alc%: 12 | 16,06 | Scorpion, Vliermaal
BelgianWines |
| 3 | Genoels-Elderen Zwarte Parel | 2004 |
België | Sprankelend Brut
Alc%: 12,5 | 16,39 | Wijnkasteel Genoels-Elderen
BelgianWines |
| 4 | Roodenberger Wit | 2004 |
België | Wit Sec
Alc%: 12 | 0,00 | Herman Camps, Averbode
[Gekregen] |
| 5 | Fonds des Pierreux
Helios | 2005 |
België | Wit Sec
Alc%: 12 | 7,92 | Dom. Philippe Grafe, La Bruyere
BelgianWines |
| 6 | Kluisberg
Pinot Blanc | 2005 | Hageland
België | Wit Sec
Alc%: 11 | 8,66 | Kluisberg, Bekkevoort
BelgianWines |
| 7 | Pietershof
Crindaeler, Pinot Gris | 2004 |
België | Wit Sec
Alc%: 12 | 9,07 | Pietershof, Teuven-Voeren
BelgianWines |
| 8a | Genoels-Elderen Chardonnay Wit | 2003 |
België | Wit Sec
Alc%: 13 | 9,80 | Wijnkasteel Genoels-Elderen
BelgianWines |
| 8b | Genoels-Elderen Chardonnay Blauw | 2001 |
België | Wit Sec
Alc%: 12,5 | 11,00 | Wijnkasteel Genoels-Elderen
[Wijnboer Zelf] |
| 9 | Les Vin de Roisin
vin de Cerise | 2002 |
België | Rood Sec
Alc%: 12 | 11,30 | Dom. Philippe Grafe, La Bruyere
BelgianWines |
1. Blind: Metzbleger, Pinot Noir, Alsace 2001
Licht doorkleurde amber.
Aroma’s van krieken op sap, braam, zoethout, karamel, champignons en tabak vullen de zeer krachtige alcoholaanzet aan.
In de smaak vinden we presente zuren terug met peperkruidigheid in de boventoon, milde fruitigheid met andermaal peper en tabak in de finale.
Het viel niet zo moeilijk om hier een typische maar goed uitgebouwde Pinot Noir-Elzasser in te onderkennen.
G: 12.5 9 €.
2. Meerdaal Brut, Chardonnay
Goudkleurig met groene tint.
Frisse neus met toch een wat kruidige oxidatieve toets van geraspte appel, naast honing en een vleugje hout.
Uitbundige explosie van belletjes in de mond met citrus-zuur, jonge kruisbes en perzik. De wijn loopt uit op een prikkelkruidige peperfinale.
G: 12.5 13.75 €
3. Scorpion Brut 2005 Chard./Pinot Blanc/Pinot Gris/Pinot Noir
Olieachtig geel met groene tint. Gemiddeld schuimend.
Andermaal licht oxidatieve aanzet met zuivel, gist, putje, appelcompote en haagsnoeisel.
De levendige zuren in de smaak worden in evenwicht gebracht met pompelmoesbitter, rabarber en geraspte appel, waarbij het fruitaspect doorgaat tot in de finale.
G: 12 14.85 €.
4. Scorpion Brut Nature 2005 Pinot Noir
Goud.
Frisse neus met lichte oxidatie, Granny, perzik, amandel en sterfruit.
Behoorlijk droge smaakaanzet, kiezelig met fris zuur en alcohol op maat. In de finale gaan fraîcheur en kruidigheid hand in hand.
G: 12.5 16.06
5. Genoels-Elderen Zwarte Parel 2004 Chardonnay
Jong goud met groene schijn.
Romige neus met citrus, Granny en perzik, toasty en een vleugje honing.
Zuivere smaakaanzet met citruszuur, Granny en jonge ananas.
De droogkruidige finale van goede lengte, wordt gekenmerkt door pompelmoesbitter.
G: 14 16.39 €.
6. Roodenberger wit, 2004 Sirius
Oud goud met groene tint.
Zuiver aromatisch zou je zweren een Gewürztraminer in het glas te hebben: lychées, rijpe perzik en rozenblaadjes..
In de smaak vinden we een behoorlijk bittere toets terug met ananas op sap, papaja en abrikoos. Voldoende alcohol rondt af.
G: 12 10 €.
7. Fonds des Pierreux, Helios 2005
Jong goud.
Jonge neus, vegetaal en grassig, spits fruitig en muntig.
Charmante, fris knisperige smaakaanzet met Granny, kruisbes en jonge perzik. Droge finale.
G: 14 7.92 €.
8. Kluisberg, Pinot Blanc 2005
Zuiver wit goud.
Gypkes (witte gommetjes), jonge banaan in de geur.
De smaak geeft een milde aanzet prijs met weliswaar fris zuur, gevolgd door milde bittertonen en een soepel, aangename finale.
De wijn smaakt veel “zuidelijker” dan vermoed.
G: 12 8.66 €.
9. Pietershof 2004 Pinot Gris
Goud!
Typische, noterige neus met overrijp geel fruit: abrikoos en ananas, lychées, dadels en vanille.
De smaak is wel wat dunner dan de neus voorspelt met wat pompelmoesbitter en nogal wat alcohol in de finale.
G: 11 9.07 €.
10. Genoels-Elderen Chardonnay Wit 2003
Jong goud.
Neus van jonge perzik, boter, wit snoep, hout en vuursteen.
Eerder soepel zuren in de smaak maar zeer peperige kruidigheid met crême- brûlée, ananas en noten als toetje. Krachtige alcohol in de finale.
G: 13 9.80 €.
11. Genoels-Elderen Blauw 2001
Oud goud met groene zweem.
Fumé, veel expressiever houtaccent met zuivel en pompelmoes.
Kruidig-bittere smaakaanzet met massa’s witte peper, gedroogd geel fruit en kruidige alcohol in de finale.
G: 14 11 €.
12. Blind…: Les Vin de Roisin, vin de Cerise 2002
Het kriekenaroma en de dito smaak, maakten meteen duidelijk dat het hier om een wijn ging op basis van kriekensap. Goed geprobeerd, Theo!
|
| Geschiedenis | De Romeinen
Het waren de Romeinen die de Vitis Vinifera, de wijndruif, door hun hele rijk zijn gaan aanplanten. De meeste van de huidige wijnbouwgebieden in Europa zijn dan ook probleemloos terug te voeren tot de tijd van de Romeinen. Hoewel er geen harde bewijzen zijn voor wijnbouw in Belgica ten tijde van de Romeinen, mag men aannemen dat hiervan wel sprake is geweest.
De Middeleeuwen
Voor de vroege middeleeuwen zijn er sterke aanwijzingen dat er wijnbouw was, maar voor de late middeleeuwen zijn er veel bewijzen. Het domein Genoelselderen was het belangrijkste in de Haspengouw en een van de belangrijkste in het Graafschap Loon. Het graafschap Loon maakte sinds 1366 deel uit van het Prinsbisdom Luik, het Land van Luik.
Het Prinsbisdom Luik
Toen de heerlijkheid Genoelselderen deel uitmaakte van de bezittingen van de Prinsbisschop van Luik, was er veel wijnbouw rond het kasteel (Jan Lodewijk van Elderen, Prinsbisschop van Luik.) Dit was geen uitzonderlijk gebeuren maar een belangrijke activiteit in de hele regio. De band met Luik was heel oud. Dit blijkt onder meer uit de toelating door de bisschop verleend in 1433 om in de kapel van het kasteel heilige missen op te dragen. Ook deze kapel is rijkelijk met druivenranken versierd.
Een gravure van 1730 geeft de wijnbouw als een zeer belangrijke activiteit in het Land van Luik aan. De heerlijkheid Genoelselderen maakte, evenals het grootste deel van Limburg, deel uit van het Land van Luik. Oude benamingen van percelen tonen aan dat in de Haspengouw deze wijngaarden moeten hebben gelegen.
Tot 1794 maakt bijna geheel Limburg deel uit van het Prinsbisdom Luik. Dan volgt de inlijving bij Frankrijk.
Teloorgang van de wijnbouw
Hoe en wanneer precies de wijnbouw in De Zuidelijke Nederlanden is verdwenen is niet helemaal duidelijk. In de zeventiende eeuw was er sprake van een ‘kleine ijstijd’. Geen echte ijsstijd, maar een periode van extreem koude winters. Dit is de periode van de bekende winterlandschappen van de Hollandse meesters. Deze koude periode heeft met zekerheid een groot gedeelte van de wijngaarden vernietigd. Door de ontdekking van Amerika en daarmee de opkomst van de aardappel in Europa, was er een nieuwe cultuur die onmiddellijk vruchten gaf. Nieuwe wijnstokken zouden immers pas na enkele jaren vruchten geven. Hierdoor werden de verloren gegane wijngaarden niet opnieuw met wijnstokken beplant maar koos men voor gewassen als tarwe en aardappelen. Dit alles heeft de wijnbouw zeker harde klappen toegebracht, maar tot het einde van de achtiende eeuw blijft de wijnbouw van groot economisch belang voor de regio.
Dan volgt Napoleon. Van hem wordt beweert dat hij de opdracht gegeven zou hebben om de wijngaarden te laten vernietigen. Wat hiervan juist waar is weten wij niet, maar duidelijk is dat er na Napoleon in De Nederlanden vrijwel geen wijngaarden meer over waren.
Belgische overheid
Het was in de eerste helft van de negentiende eeuw dat de Belgische overheid de wijnbouw probeerde nieuw leven in te blazen. Dit blijkt onder meer uit een koninklijk besluit van 8 februari 1833 betreffende een ‘model wynberg’ die ‘voor de onderrighting der eygenaers die verlangen mogten in het land den wynstok te planten en te bearbeyden’. In dit koninklijk besluit verwijst men ook naar een eerdere beslissing; ‘oud directeur van den model wynberg, waervan het vorige gouvernement de aenlegging had bevolen’.
Deze pogingen hebben echter niet kunnen bewerkstelligen dat de wijnbouw in België terug van enig belang zou worden.
Haspengouw
Het is pas in de tweede helft van de twintigste eeuw wanneer wijnbouw terug voet aan de grond krijgt in België. Onder aanvoering van Jean Belfroid worden terug wijndruiven aangeplant in Haspengouw. Omdat de kennis van de vroegere Belgische wijnbouw verloren is gegaan moet alles vanaf nul worden opgebouwd. Inmiddels zijn er meerdere wijnbouwers in Haspengouw, het Hageland en Wallonië en worden er mooie wijnen gemaakt.
Deze initiatieven vonden navolging in het Nederlandse Zuid-Limburg in de omgeving van Maastricht en in het Geuldal.
Succesvolle wijnbouw rond Genoels-Elderen
In Genoelselderen, waar vroeger wijnbouw was geweest, werden ook opnieuw wijngaarden aangeplant. Inmiddels zijn er 16 ha wijngaard en heeft men er wijnen van een excellente kwaliteit gemaakt. Prijzen op belangrijke wijnwedstrijden in binnen- en buitenland bevestigen dit. Hiermee is de Belgische wijnbouw definitief terug van weggeweest. Geen grote hoeveelheid, maar wel grote kwaliteit.
Technische details ivm Genoels-Elderen
- Grondsoort: Ondergrond mergel en oppervlak leem.
- Plantdichtheid: Ongeveer 4200 stokken/ha.
- Gemiddelde produktie: 40 hl/ha.
- Druivenrassen: Hoofdzakelijk Chardonnay en Pinot Noir; een beetje Pinot Blanc, Pinot Gris en Auxerrois;
- proeftuin met 20 verschillende druivenvariëteiten.
- Wijnen: 95% wit vooral Chardonnay, 5% rood Pinot Noir.
- Gemiddeld aantal flessen op jaarbasis: 80 000 flessen.
Waarom zo veel mousserende wijn ?
België ligt aan de noordelijkste grens waar nog wijn kan verbouwd worden. Dat maakt dat de druiven niet elk jaar even rijp zullen worden. De niet-mousserende wijn, die we ook maken, zal daarom een grote variatie vertonen van jaar tot jaar. Voor mousserende wijn echter moeten de druiven minder rijp zijn. En dit om twee redenen. Ten eerste moet de wijn de nodige zuren bevatten, hetgeen zorgt voor de frisheid. Ten tweede mag het alcoholgehalte niet te hoog zijn, omdat dan de tweede gisting op fles moeilijk op gang komt. In een jaar met weinig zon, zullen de druiven dus minder rijp zijn, maar wel nog rijp genoeg voor mousserende wijn. In een jaar met veel zon kunnen we gewoon iets vroeger plukken. Vorig jaar (2003) was wat dat betreft wel zeer uitzonderlijk. We maken dus met andere woorden van de nood een deugd. Voor dezelfde redenen wordt in de meest noordelijke wijnstreken van Frankrijk ook vooral mousserende wijn gemaakt.
|
| Wijnregios | Classificaties (Appellations viticoles belges)
Klik hier voor de officiele wetgeving (in het frans) aangaande de Belgische AOC.
De nationale productie steeg in 2002 tot 2000 hectoliter (tegenover 60 miljoen hectoliter in Frankrijk).
De wijn-wetgeving bepaald dat er slecths 2 categorieën wijn mogelijk zijn:
- de VQPRD (Vins de qualité produits dans une région déterminé)
- Tafelwijn (die mogelijk aangeduidt worden met een regio)
Vlaanderen
- "Hageland"
(VQPRD)
sinds 1997. 45.460 liter in 2002.
Rond de steden Aarschot, Tienen, Leuven.
- "Haspengouw"
(VQPRD)
Sinds 2000. 75.367 liter in 2002.
Tussen Hasselt, Sint-Truiden, Herstappen en de Nederlandse grens.
- "Vlaams streekwijn"
Dit is de tafelwijn afkomstig uit Vlaanderen. Dit zou mogelijk in de toekomst een derde AOC kunnen worden.
- "Heuvelland"
Decreet wachtende op publicatie.
Wallonië
Sinds 27 mei 2004 (geldig vanaf 2005)
- Côtes de Sambre et Meuse
(VQPRD)
Men schat de totale opgbrengts op ongeveer 100.000 liter. 60 wijnbouwers, waarvan er 45 beantwoorden aan de AOC.
- Vin de pays des jardins de Wallonie
Tafelwijn uit Wallonië
- Crémant de Wallonie
Appelatie gereserveerd voor mouserende wijnen, die eerdaags officieel zou moeten worden.
|
| Internet Links | Algemeen België
Vignes
Website van Marc De Brouwer, amateur wijnbouwer, over wijnbouw in België. Ook informatie over fruitwijn.
Vins de Belgique
Website over Belgische wijnen.
Ken Wijn
Wijnmagazine van de Vlaamse Wijngilde.
Commanderij Leuven
Wijncommanderij Leuven, organisator Wijnfestival Redingenhof
Verdelers
Belgian Wines
Deze website is het initiatief van de jonge Leuvense sommelier Vincent De Coninck. Hij maakt er een erezaak van unieke en minder bekende kwaliteitswijnen aan te bieden. Zijn passie voor wijn en gastronomie combineert hij met zijn overtuiging in Belgische wijnen.
Websites van enkele van de gedegusteerde wijnen
Wijnkasteel Genoels Elderen
Wijnkasteel Genoels Elderen in Riemst. Grootste Belgisch wijndomein. Haspengouw AOC
Domein Chardonnay Meerdael
Belgische schuimwijn van 100% Chardonnay te Oud-Heverlee (Leuven)
Wijndomein Boschberg
Wijndomein Boschberg in Scherpenheuvel, Hageland AOC.
Wijndomein Schorpion
Wijndomein Schorpion in Vliermaal, Haspengouw AOC.
Wijndomein Kluisberg
Wijndomein Kluisberg in Assent, Hageland AOC.
Les vins de Roisin
Fruitwijnen van topkwaliteit! Gemaakt door professionele oenoloog. Unieke ervaring.
|
| Slotbeschouwing | Er is, gelukkig, wel degelijk een opgang in de kwaliteit gaande!
Met name het wijngoed Genoels-Elderen zit behoorlijk hoog op de kwaliteitsladder en alles laat vermoeden dat de top nog niet in zicht is. Laat de klim gestaag en boeiend zijn!
Dank aan Theo voor de verhelderende wijnproef!
Volgende activiteit: Ma. 5 feb. 07: Moulis-en –Médoc: 5 millésimes vertikaal , door Jacques!
Blind: Ronny en Lief Gryffroy.
Kom dat zien, kom dat zien! (en proeven, natuurlijk!!)
Verslag: Bert Gilles |
|